Το έτος 476, έτος κατάρρευσης της ρωμαϊκής κυριαρχίας στο δυτικό τμήμα της Αυτοκρατορίας λόγω της επικράτησης των γερμανικών φύλων, αποτελεί ορόσημο για την ευρωπαϊκή ιστορία. Από τη μια μεριά οριοθετεί -σύμφωνα με πολλούς ερευνητές- την έναρξη του Μεσαίωνα και από την άλλη τη χωριστή πλέον πορεία των δύο τμημάτων της μέχρι τότε ενιαίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το δυτικό τμήμα μη δυνάμενο να αντισταθεί στα πλήγματα των “βαρβαρικών” επιδρομών κατακερματίζεται σε διάφορες μικρότερες δυνάμεις που αγωνίζονται για την επιβίωσή τους για αρκετούς ακόμη αιώνες και συγκεκριμένα μέχρι τον 9ο και 10ο αι., οπότε ένα σημαντικό τμήμα τους ενώνεται υπό τον Καρλομάγνο και αργότερα τον Όθωνα Α’. Αντίθετα, το Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος, το Βυζάντιο, κατορθώνει είτε να αποκρούσει τους επιδρομείς που συνεχώς το απειλούν, χρησιμοποιώντας επιτυχώς τον στρατό του ή τη διπλωματία του, είτε να τους αφομοιώσει τελικά χάρη στην πολιτική και πολιτιστική του κυρίως δύναμη.